یکی از راه‌های پرورش خلاقیت کودکان و نوجوانان تقویت قوه تخیل آنها هست. آموزش داستان نویسی برای کودکان روشی برای به پرواز در آوردن تخیلات و خیال پردازی هست. برای کودکان خردسال که سواد خواندن و نوشتن ندارند، راه‌های زیادی برای آموزش داستان نویسی وجود دارد. داستان نویسی کمک می‌کند تا قدرت تفکر و منطق نظم پیدا کند و اگر شما در سنین کم خردسالی به کودک یاد بدهید که چطور مراحل منطقی ساختار یک داستان را بشناسد در سن نوجوانی به راحتی نویسندگی می‌کند.
در ادامه ۵ روش برای آشنایی کودک با داستان نویسی را توضیح می‌دهیم
روش اول) آشنایی با داستان نویسی با شرح وقایع روزمره:
هر شب در پایان روز از کودک بخواهید داستان آن روز را برای شما تعریف کند. یک رکوردر یا دوربین فیلمبرداری روشن کنید و اجازه بدهید تا کودکتان کل اتفاقاتی که در روز افتاده را تعریف کند.
در ابتدا ممکن هست در بخاطر آوردن اتفاقات و کنار هم چیدن آنها مشکل داشته باشد، برای همین شما پرسش‌هایی را مطرح کنید. برای مثال بپرسید، ” امروز صبح اول از همه بعد از بیدار شدن چه کردی؟ توی مهدکودک چه کاردستی درست کردی؟ وقتی دوستت باهات بازی نکرد، چه احساسی داشتی؟ چه برنامه تلویزیونی دیدی؟….”
بگذارید در مورد همه احساساتش چه خوشحالی یا ناراحتی که در هر موقعیتی داشته فکر کند و برای شما بیان کند.
در این روش کودک شما با داستان نویسی آشنا می‌شود، اینکه هر داستانی یک شروع، اتفاقات میانی و یک پایان دارد. با پشت سر هم تعریف کردن اتفاقات با توالی و نظم آشنا می‌شود و در این نظم سعی می‌کند، روندی منطقی را اعمال کند. در بیان داستان روز و اتفاقاتی که در روز افتاده نیاز هست تا کودک توجه به مسائل جزئی داشته باشد و بر روی مطالبی که در داستانش عنوان می‌کند، متمرکز می‌شود. همینطور با احساسات و هیجاناتی که در روز با آنها درگیر هست، آشنا می‌شود و هوش هیجانی در کودک تقویت می‌شود.
روش دوم) آموزش داستان نویسی با حدسیات در مورد آینده:
یک روش دیگر برای آموزش داستان نویسی برای کودکان تخیل پردازی اتفاقات در آینده هست. یعنی بجای اینکه کودک اتفاقاتی که در گذشته افتاده را بیان کند، بخواهید در مورد آینده صحبت کند. مثلا، “وقتی خانه مادر بزرگ رفتیم، دوست داری چه کارهایی انجام دهی؟ چه چیزی به مادر بزرگ بگویی؟ ”
روش سوم) داستان نویسی با نقاشی
یک روش برای ترغیب بچه‌ها به داستان نویسی خصوصا کودکانی که سواد نوشتن ندارند، نقاشی کردن هست. از کودک بخواهید اتفاق و تجربه اخیری که داشته را نقاشی کند. مثلا گردشی که با مامان در پارک داشته را نقاشی بکشد. این نقاشی می‌تواند اینطوری باشد، ” دست در دست مامان زیر درختی نشسته یا عده‌ای اطراف آنها مشغول تاب بازی هستند ….”. بگذارید هر طور دوست دارد داستانش را نقاشی بکشد. مهم نیست نقاشی ساده‌ای باشد یا نه با جزییات و نکات ریز … فقط هدف این هست که بچه‌ها فکر کنند و افکارشان را بر روی کاغذ نقاشی کنند.
روش چهارم) داستان نویسی با خواندن قصه کودکانه جدید های مورد علاقه
برای بچه‌های خردسال و پیش دبستانی که دوست دارند، برای آنها قصه خوانده شود این روش خیلی جذاب هست. وقتی قصه‌ای برای آنها می‌خوانید از بچه‌ها بخواهید داستان را با شخصیتهای خیالی خودشان تعریف کنند و انتهای داستان را تغییر دهند. بعنوان مثال اگر در کتاب قصه مورد علاقه‌شان خرسی در جنگلی زندگی می‌کند از کودک بپرسید، ” فکر می‌کنی به جز خرس چه حیوان دیگری در جنگل هست؟ آنها چه شکلی هستند؟ اگر تو جای خرس داستان بودی آخر داستان چه می‌کردی؟ ”
بحث کردن در مورد عناصر مهمی که داستان را ساخته کمک می‌کند تا کودک با ساختار داستان نویسی آشنا شود. چه چیزی در ابتدا مهم هست؟ وسط داستان چه اتفاقی افتاد و چرا به انتها نیاز هست؟… همه این پرسش‌ها و صحبت در مورد آنها تفکر خلاق در کودکان تقویت می‌کند.
روش پنجم) نمایش بازی کردن قبل از نوشتن داستان
بازی کردن نقش‌های یک داستان قبل از نوشتن داستان یک جرقه داستان پردازی هست. خصوصا برای بچه‌های مدرسه‌ای شاید بجای اینکه از آنها بخواهیم بنشینند و یک برگه کاغذ سفید دستشان بدهیم تا شروه به داستان نویسی کنند، بهتر هست ابتدا صحنه‌هایی را بصورت نمایش اجرا کنیم و بعد کودک آنچه دیده را روی کاغذ بیاورد و با تخیلاتش اضافه و کم کند.
در داستان نویسی با پرسیدن سوالات سعی کنید روند قصه را به جلو پیش ببرید. مثلا سوالاتی از این قبیل داشته باشید:
شما داستان را یاداشت کنید و کودک آنرا تعریف کند و حتما فراموش نکنید که در انتهای داستان آنرا با صدای بلند برای کودک بخوانید.
استفاد از کاربرگ‌های داستان نویسی خیلی کمک می‌کند در شید شاد نمونه‌هایی از این تمرینها را در مطلب کاربرگ داستان نویسی مدرسه و کاربرگ تمام کردن داستان داشتیم.
در این مقاله ما می خواهیم به ویژگی های بارز یک داستان کودکانه برای خواب بپردازیم. آیا می دانستید که قصه گویی نیز یک هنر است و خیلی از پدر و مادرها و معلمان از این هنر گرانبها غفلت می کنند، زیرا فکر میکنند که قصه‌گویی کار پیش پا افتاده و بی ارزشی است اما نمیدانند که همین قصه گویی به اضافه بر فایده ها و ارزش های تربیتی خیلی زیاد به معلمان کمک می کند که فرهنگ جامعه ایرانی را به آیندگان نیز منتقل کنند.
اما باید به هنر قصه گویی بپردازیم آیا میدانید یک قصه گوی خوب چه خصوصیاتی دارد؟ قصه گوی خوب نباید تمام اتفاقات را با عبارات صریح و واضح مطرح کند بهتر است که فقط اشاره ای گذرا به آن بکند تا کودک را ترغیب به فکر کردن بکند و تخیل او را به فعالیت وادار کند و به کودک فرصتی برای فکر کردن بدهد با این کار متوجه می‌شوید که چقدر قصه گفتن برای کودک نشاط آور خواهد بود والدین به هیچ وجه نباید قصه گفتن را مانند یک رفتار ساده بدانند.
این هنر نیاز به تمرین و تکرار دارد باید با صبر و حوصله برای فرزندتان قصه بگویید. قصه گو بهتر است قبل از اینکه داستان را برای کودک خود بخواند تمام داستان را از قبل خوانده و مرور کرده باشد. کودک به قصه توجه می‌کند و معنی مفهوم و نتیجه آن را به ذهنش می سپارد و قصه را تجزیه و تحلیل می کند پس باید در انتخاب داستان وسواس به خرج دهید.
آیا میدانید ویژگی های یک داستان کودکانه برای خواب چیست؟
1- در هر داستانی یک ماجرایی اتفاق می افتد که بعضی از نقاط آن مجهول است و می توانند حس کنجکاوی کودکان را فعال کند یک داستان خوب برای خواب باید حتماً نقاط مجهول داشته باشد.
۲- پیوستگی داستان کودکانه برای خواب بسیار مهم است این کار باعث می شود که کودک سرگرم شود و ذهن او نیز منظم شود پس قصه را به صورت پشت سر هم و پیوسته برای کودکتان بخوانید.
۳-کودک با کمک قوه تخیل خود، خودش را جایگزین کاراکتر اصلی داستان کودکانه می کند و بعد از این قضیه کودک بسیار شادمان می شود و از شنیدن قصه لذت می برد.
۴- با خواندن داستان کودکانه خواب و بازگو کردن آن قدرت تکلم کودک افزایش می یابد و دایره لغات او نیز افزایش می‌یابد حتی با گوش دادن به داستان کودکانه برای خواب صوتی نیز قوه شنیداری او را تقویت می کند.
۵-با گوش دادن به داستان های کودکانه برای خواب کودک با مشکلات و مسائل زندگی تا حدی آشنایی پیدا می کند و مهارت اجتماعی بیشتری کسب می کند.
همیشه فاصله‌ای بین قدرت خواندن و شنیدن تا قدرت درک کردن وجود دارد با قصه این فاصله از بین می رود.
کودکانی که در دوره پیش دبستانی ، داستانهای کودکانه برای خواب گوش داده‌اند و صداها و کلمات و معنی انها را یاد گرفته اند در دوره دبستان در مدرسه با برخورد کردن با کلمات به صورت نوشتاری، آن کلمات و معنی آن ها را سریعتر یاد می گیرند چون با شکل شنیداری آن از قبل آشنا بودند
نقش کودکان دبستانی در فرایند قصه گویی
در برنامه های قصه گویی مخاطبان می توانند در قصه اعتراض کنند و یا دخالت انجام دهند و قصه گو را به خودشون نزدیک تر ببینند و به خودشان این اجازه را می دهند که وسط صحبت قصه گو صحبت کنند، و اگر سوالی با شنیدن این قصه به ذهنشان رسید را مطرح کنند، یا اگر سوالی دارند بپرسند چون ممکن است که در طی داستان جایی را متوجه نشوند.
عموما بچه ها قصه های تکراری را دوست دارند حرف‌های که برایشان جذاب باشد را دوست دارند بارها و بارها گوش کنند و اما این کار واقعاً عالی است. دوباره تکرار کردن قصه هایی که بچه ها دوست دارند مهمترین تمرین در بالا بردن قدرت بیان و تکلم بچه‌ها است کودکان حتماً از شنیدن داستان کودکانه برای خواب لذت می برند زیرا با یک دنیا ناشناخته و عجیب و غریب آشنا می شوند.
دنیای قصه ها دنیایی مخصوص کودک شما
با شنیدن این داستان در دنیای داستان بازی می کند. با قصه می خوابد، بیدار می شود و زندگی می کند.
حتی بچه های بیش فعال و بازیگوش نیز با شنیدن قصه به مرور زمان آرام تر خواهد شد. قصه ها مسائل آموزنده را یاد میگیرند و عبرت می گیرند حتی زمانی که خوابیده اند ممکن است خواب قصه ها را ببینند با یادگیری فن قصه خوانی تمام خصوصیات اخلاقی و انسانی را می‌توانید در کودکتان رشد دهید چقدر خوب است که در خانه و مدرسه برای پرورش بهتر و حتی آموزش بهتر درس ها به قصه خوانی توجه بیشتری شود و آموزش قصه گویی به معلمان در برنامه کاری آموزش پرورش قرار بگیرد در حال حاضر اگر در حال خواندن این نوشته هستید پس حتماً به عنوان یک معلم و یا والدین شما آینده بهتری را برای فرزند خود می خواهید پس باید کتاب عالی ای را برای کودک تان انتخاب کنید انتخاب کتاب برای کودکان دبستانی بسیار مسئله‌ای مهم و نیاز به تحقیق دارد برای این کار باید روحیات کودک خود را بشناسید ما در سایت وولک تلاش کردیم که انواع و اقسام کتاب های گوناگون را جمع آوری کنیم و در اختیار شما والدین گرامی قرار دهیم
گاهی اوقات والدین از استرس و اضطراب کودکان خود صحبت می کنند قصه درمانی تاثیر شگرفی در کاهش اضطراب و بهبود عادات خواب کودکان می شود در یک تحقیق تاثیر قصه درمانی در کودکان مبتلا به سرطان که تحت شیمی درمانی بودند کودکان ۷ تا ۱۰ ساله مبتلا به سرطان در سال ۱۳۹۴ در مرکز طبی کودکان مورد آزمایش قرار گرفتند برای هر گروه ۱۲ نفر انتخاب شد بعد از مدتی با مقایسه عادات خواب مشخص شد که متغیرهای اضطراب به صورت چشمگیری پایین آمده، قصه درمانی بسیار موثر بوده پس روانشناسان توصیه میکنند در کنار هر درمانی از درمان اثر بخش روان درمانی استفاده کنند. به خصوص در کودکان بیمار مثلاً کودکانی که در برابر خوابیدن مقاومت می کنند، یا بیداری شبانه دارند، یا اختلالات تنفسی هنگام خواب دارند و طول مدت زمان خواب و نامناسب دارند هنگام خواب خرخر می کنند و یا راه می روند و یا کابوس های شبانه دارند و یا بیماری های جسمی دارند که خواب آنها را مختل می کند . قصه‌گویی به آرام کردن کودک کمک می کند حتی اگر مشکل جسمی داشته باشد و تحت درمان باشد.
محققان ازمایشی را که برای اثبات تاثیر داستان کودکانه برای خواب کودکان روی کودکان انجام دادند.
روی کودکان پناهنده که از پیامد روانی و اجتماعی جنگ آسیب دیده بودند و از این فنون قصه برای مشاوره با سازمان ها و ارگان ها نیز استفاده کردند و مشخص شد که داستان کودکانه برای خواب کاهش بسیار زیادی بر روی ناامیدی های بیماران روان پریش دارد.
داستان های بسیاری را مورد آزمایش قرار دادند ولی داستان های آموزشی قوی ترین اثر را داشتند حتی بر روی نوجوانان مبتلا به اوتیسم نیز قصه درمانی موجب رشد روانی و اجتماعی آنها شد روی کودکانی که مشکلات گفتاری داشتند نیز به‌طور شگرفی ارتباط کلامی آنها را افزایش داد و باعث تحریک احساسات مثبت در آنها شد حتی در تهران نیز قصه درمانی کاهش شگرفی بر اضطراب کودکان عقب مانده ذهنی داشته است.